THE “BELOVED” AS THE CENTRAL SYMBOL IN CLASSICAL TURKISH POETRY

Sembol olanla, sembolize ettiği şey arasında önemli bir bağ vardır. Bu sebeple, sembollere, gelişigüzel anlamlar yüklemek yerine; her sembolü, kullanıldığı metin ve şekillendiği kültür bağlamı içerisinde değerlendirmek gerekir. Klasik Türk edebiyatı metinlerinde çeşitli kimliklerde ve yüzlerde karşımıza çıkan "sevgili (sultan, övülen)"; "merkez (nokta)" i, aşık ise; merkez noktanın yayılımı neticesinde oluşan "daire (çember, küre, yuvarlak)" yi sembolize eder ve (sevgili, övülen)", aşıkın ulaşmayı amaçladığı esas ilke, yegane amaçtır; çünkü sonunda herkes ve her şey, "merkez (sevgili, övülen)" e dönecektir. Tüm varlıklar tek bir nokta (merkez) ya doğru yönelir; hepsi de merkezde birleşmeyi; ona yakın olabilmeyi; yani merkez ile "bir" olabilmeyi hedeflerler. Yaşamdaki amacının bu "ilksel varlık (nokta, merkez nokta, merkez, çember, yuvarlak)" ı aramak olduğunu fark eden aşık, nokta (daire, yuvarlak, küre, çember) sal merkezdeki konumunu "aşk" ile belirlemeye çalışacaktır. Aşıkın bu mistik yolculuğunda, son derece dikkat çekici ve incelemeye tabiî tutulması gereken "dairevî hareketler (pervanenin mum etrafında dönmesi, aşıkın sevgilinin bulunduğu yeri gece gündüz tavaf etmesi gibi)" sergilediği dikkati çeker. Bu dairevî hareketlerle, aşık tekamülünü tamamlar ve merkeze ulaşarak kendini gerçekleştiren aşık, (mükemmel bilge, insan- ı kâmil), bu noktada ilkenin değişmezliğine katılarak onunla çözülmez bir birlik içine girer. Klasik Türk Edebiyatı' na ait metinlerden, makalemizdeki tespitlerimizi ve söylediklerimizi destekleyecek pek çok örnek vermek mümkündür. Ancak buradaki tespitler, makalenin sınırlarını aşabileceği kaygısıyla, sadece "sevgili (sultan, övülen)" etrafında sınırlandırılmıştırThere is a significant connection between a symbol and the symbolized. That’s why it is necessary to evaluate each symbol within the text in which it has been used and within the cultural context in which it has been shaped instead of ascribing random meanings to symbols. The “beloved” (the sultan, the praised) that we come across in various identities and faces in the texts of Classical Turkish Literature is the center (point), whereas the lover symbolizes the circle (round, globe, sphere ) cretaed as a result of the spread of the central point and the beloved (the praised) is the essential principle and the unique target that the lover aims to reach because everything and everyone will return to the center (the beloved, the praised) eventually. All beings are headed towards only one point (center). All of them aim to be united at the center, to be close to the center and to be identified with the center. The lover, who realizes that the purpose of his life is to search for this primary being (point, central point, center, circle, round), will try to determine his position in the circular (circle, round, globe, ) center through love. The circular movements that are quite remarkable and needed to be examined in this mystical journey of love attract the attention they exhibite (just as a butterfly rotates around a candle, the lover circumambulates the place where he stands day and night). The lover completes his evolution by these circular movements and the lover who realizes himself by reaching the center (perfect, wise human being) enters into an insolvable unity with her by participating in the stability of the principle. It is possible to give several examples from the texts of Classical Literature to support what we have argued and determined in the article. However, the findings have been restricted around the beloved (the sultan, the praised person) with the anxiety that they may be beyond the scope of the articl